Finanse publiczne to środki pieniężne i majątkowe, które tworzone są z podatków centralnych, lokalnych, z dochodów nie podatkowych budżetów państwa. Zadaniem finansów publicznych jest możliwie najefektywniejsze w danych warunkach zaspakajanie potrzeb publicznych.[1]W skrócie możemy powiedzieć, że finanse publiczne podporządkowane są realizacji interesu publicznego.

Finanse publiczne zasadniczo różnią się od finansów prywatnych, do których zaliczamy: finanse przedsiębiorstw, a także gospodarstw domowych. Co prawda w finansach publicznych jak i w finansach prywatnych występują przychody i wydatki pieniężne, jednak cele gospodarki publicznej, które są realizowane przez finanse publiczne oraz sposoby prowadzenia przychodów i wydatkowania środków pieniężnych są odmienne.

Do podstawowych funkcji finansów publicznych zaliczamy:

• funkcję redystrybucyjną (rozdzielczą),polegającą na zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania państwa przy pomocy instrumentu gospodarczego tzn. budżetu państwa, które realizuje wpływy (w 90 % z podatków) oraz wydatki budżetowe ;
• funkcję socjalną, która polega na zapewnieniu minimum socjalnego grupom społecznym znajdującym się w szczególnie trudnej sytuacji ze względów losowych ;
• funkcję regulacyjną, polegającą na oddziaływaniu organów rządowych na gospodarkę, zmierzającym do minimalizacji wahań koniunkturalnych, przy pomocy środków prawnych, administracyjnych i ekonomicznych.

Jednym z podstawowych narzędzi przejmowania przez państwo dochodów i zaspakajania popytu na pieniądz jest podatek. Natomiast drugim instrumentem stabilizacji polityki finansowej państwa są wydatki budżetowe.

W zależności od sytuacji gospodarczej państwo stosuje różne rozwiązania. I tak chcąc pobudzić aktywność gospodarczą wprowadza ulgi inwestycyjne, ulgi z tytułu tworzenia nowych miejsc pracy. Podobnie jest z wydatkami budżetu państwa. ,,W wydatkach budżetowych znajdują też odzwierciedlenie cele polityki gospodarczej państwa, na przykład w postaci subwencjonowania wybranych gałęzi gospodarki. W bardzo wielu krajach udziela się – w takich czy innych formach – subwencji budżetowych rolnictwu, a ponadto chroni się je przed konkurencją zagraniczną za pomocą ceł, opłat wyrównawczych i kontyngentów przywozowych, czy innych jeszcze ograniczeń poza taryfowych”.[2]

Należy także zaznaczyć, że aby zapewnić stabilizację gospodarczą nie wystarczy korzystać z instrumentów polityki finansowej, musi być do nich dostosowana polityka monetarna Banku Centralnego.

Aby zobrazować wpływy do budżetu państwa, przy uwzględnieniu jaki w nich udział stanowią wpływy podatkowe, przedstawione w tabeli nr 2, (według rodzaju)dochody budżetu państwa za lata 1995, 1999, 2000, 2001.